KAKO POSLOVATI U REPUBLICI SRBIJI

Osnivanje privrednih subjekata

Privredni subjekti mogu poslovati i biti organizovani u pravnoj formi kao: (i) Preduzetnik, (ii) Ortačko društvo, (iii) Komanditno društvo, (iv) Društvo sa ograničenom odgovornošću, (v) Akcionarsko društvo, (vi) Predstavništvo stranog privrednog društva, (vii) Ogranak privrednog društva i ogranak stranog privrednog društva i (viii) Zadruga i zadružni savezi.

Preduzetnik je poslovno sposobno fizičko lice koje obavlja delatnost u cilju ostvarivanja prihoda. Preduzetnik za sve obaveze nastale u vezi sa obavljanjem svoje delatnosti odgovara celokupnom svojom imovinom i u tu imovinu ulazi i imovina koju stiče u vezi sa obavljanjem delatnosti. Preduzetnik obavlja delatnost pod poslovnim imenom koje obavezno sadrži ime i prezime preduzetnika, opis pretežne delatnosti, oznaku „preduzetnik“ ili „pr“ i sedište.

Prilikom registracije preduzetnika prilaže se sledeća dokumentacija:

• jedinstvena registraciona prijava osnivanja pravnih lica i drugih subjekata i upisa u jedinstveni registar poreskih obveznika,
• fotokopija lične karte za domaće fizičko lice, a za strana lica fotokopija pasoša,
• ukoliko se preduzetnik registruje za obavljanje delatnosti za koju se traži prethodna dozvola, saglasnost ili drugi akt nadležnog organa kao uslov za registraciju, potrebno je dostaviti i odgovarajuću dozvolu, saglasnost ili drugi akt nadležnog organa,
• dokaz o uplati naknade za osnivanje.

Ortačko društvo je društvo dva ili više ortaka koji su neograničeno solidarno odgovorni celokupnom svojom imovinom za obaveze društva. Ortaci u društvo unose uloge jednake vrednosti i stiču udele u društvu srazmerne svojim ulozima u društvo, ako ugovorom o osnivanju nije drugačije određeno. Nenovčani ulozi mogu biti u stvarima i pravima, a izuzetno i u radu i uslugama.

Prilikom registracije osnivanja ortačkog društva prilaže se sledeća dokumentacija:

• jedinstvena registraciona prijava osnivanja pravnih lica i drugih subjekata i upisa u jedinstveni registar poreskih obveznika,
• ugovor o osnivanju sa overenim potpisima članova društva,
• dokaz o identitetu člana društva (za domaće fizičko lice – fotokopija lične karte, a za stranca – fotokopija pasoša, odnosno fotokopija lične karte, ako je izdata strancu, odnosno izvod iz matičnog registra ako je osnivač pravno lice koje nije registrovano u Registru koji vodi Agencija za privredne registre),
• odluka o imenovanju zastupnika, ako nije imenovan ugovorom o osnivanju,
• potvrda banke o uplati novčanog uloga, ako se ulog uplaćuje u društvo do osnivanja, odnosno sporazum članova o proceni vrednosti nenovčanog uloga ili procena vrednosti nenovčanog uloga, ako se ulog unosi u društvo do osnivanja,
• dokaz o uplati naknade za registraciju osnivanja ortačkog društva,
• dokaz o uplati naknade za registraciju i objavljivanje osnivačkog akta.

Komanditno društvo je privredno društvo koje ima najmanje dva člana, od kojih najmanje jedan za obaveze društva odgovara neograničeno solidarno (komplementar), a najmanje jedan odgovara ograničeno do visine svog uloga (komanditor). Komanditori i komplementari učestvuju u deobi dobiti i pokriću dugova srazmerno svojim udelima u društvu, ako osnivačkim aktom nije drugačije određeno.

Prilikom registracije osnivanja komanditnog društva prilaže se sledeća dokumentacija:

• jedinstvena registraciona prijava osnivanja pravnih lica i drugih subjekata i upisa u jedinstveni registar poreskih obveznika,
• ugovor o osnivanju društva sa overenim potpisima članova društva,
• dokaz o identitetu člana društva (za domaće fizičko lice – fotokopija lične karte, a za stranca – fotokopija pasoša, odnosno fotokopija lične karte, ako je izdata strancu, odnosno izvod iz matičnog registra ako je osnivač pravno lice koje nije registrovano u Registru koji vodi Agencija za privredneregistre),
• odluka o imenovanju zastupnika, ako nije imenovan ugovorom o osnivanju,
• potvrda banke o uplati novčanog uloga, ako se ulog uplaćuje u društvo do osnivanja, odnosno sporazum članova o proceni vrednosti nenovčanog uloga ili procena vrednosti nenovčanog uloga, ako se ulog unosi u društvo do osnivanja,
• dokaz o uplati naknade za registraciju osnivanja komanditnog društva,
• dokaz o uplati naknade za registraciju i objavljivanje osnivačkog akta.

Društvo sa ograničenom odgovornošću je društvo u kome jedan ili više članova društva imaju udele u osnovnom kapitalu društva, s tim da članovi društva ne odgovaraju za obaveze društva ličnom imovinom, osim u slučajevima probijanja pravne ličnosti. Društvo sa ograničenom odgovornošću mogu osnovati domaća i strana fizička i pravna lica – članovi društva. Osnovni kapital društva iznosi najmanje 100,00 dinara, osim ako je posebnim zakonom predviđen veći iznos osnovnog kapitala za društva koja obavljaju određene delatnosti. Član društva stiče udeo u društvu srazmerno vrednosti njegovog uloga u ukupnom osnovnom kapitalu društva, osim ako je osnivačkim aktom pri osnivanju društva ili jednoglasnom odlukom skupštine određeno drugačije. Član društva može imati samo jedan udeo u društvu. Ako član društva stekne više udela, ti udeli se spajaju i zajedno čine jedan udeo.

Ulozi mogu biti novčani i nenovčani i izražavaju se u dinarima. Ako se uplata novčanog uloga vrši u stranoj valuti dinarska protivrednost uloga obračunava se po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan uplate uloga. Ulog se prilikom osnivanja društva s ograničenom odgovornošću ne mora uplatiti odnosno uneti u momentu registracije, već se mora samo upisati, a u osnivačkom aktu se mora odrediti u kom roku će član društva uplatiti odnosno uneti ulog. Rok za uplatu ne može biti duži od 5 godina i računa se od dana donošenja osnivačkog akta.

Upravljanje društvom može biti organizovano kao jednodomno ili dvodomno. Organi društva kod jednodomnog upravljanja su: (i) skupština i (ii) jedan ili više direktora. Organi društva kod dvodomnog upravljanja su: (i) skupština, (ii) nadzorni odbor i (iii) jedan ili više direktora.

Prilikom registracije osnivanja društva sa ograničenom odgovornošću prilaže se sledeća dokumentacija:

• jedinstvena registraciona prijava osnivanja pravnih lica i drugih subjekata i upisa u jedinstveni registar poreskih obveznika,
• osnivački akt društva (odluka ili ugovor) sa overenim potpisima članova društva,
• dokaz o identitetu članova društva (za domaće fizičko lice -fotokopija lične karte, a za stranca – fotokopija pasoša, odnosno fotokopija lične karte, ako je izdata strancu, odnosno izvod iz matičnog registra ako je osnivač pravno lice koje nije registrovano u Registru koji vodi Agencija za privredne registre),
• odluka o imenovanju zastupnika ako nije određen osnivačkim aktom,
• potvrda banke o uplati novčanog uloga, ako se ulog uplaćuje u društvo do osnivanja, odnosno sporazum članova o proceni vrednosti nenovčanog uloga ili procena vrednosti nenovčanog uloga, ako se ulog unosi u društvo do osnivanja,
• dokaz o uplati naknade za registraciju osnivanja društva sa ograničenom odgovornošću,
• dokaz o uplati naknade za registraciju i objavljivanje osnivačkog akta.

Akcionarsko odruštvo je društvo čiji je osnovni kapital podeljen na akcije koje ima jedan ili više akcionara koji ne odgovaraju za obaveze društva, osim u slučaju probijanja pravne ličnosti. Akcionarsko društvo odgovara za svoje obaveze celokupnom imovinom. Akcije društva se izdaju u dematerijalizovanoj formi i glase na ime i registruju se u Centralnom registru, depou i kliringu hartija od vrednosti. Osnivački akt akcionarskog društva potpisuje svaki osnivač uz overu potpisa i sadrži podatke o akcionarima i njihovim ulozima, podatke o akcijama (broj, vrsta, klasa, nominalna vrednost), podatke o društvu (poslovno ime, sedište, pretežna delatnost) i izjavu svakog od osnivača o osnivanju društva i preuzimanju obaveze uplate/unosa uloga. Statut je obavezan akt akcionarskog društva koji uređuje upravljanje i unutrašnju organizaciju društva i sadrži sve bitne podatke o društvu i registruje se u skladu sa zakonom o registraciji. Upisane akcije koje se u skladu sa osnivačkim aktom uplaćuju u novcu uplaćuju se pre registracije osnivanja na privremeni račun kod poslovne banke u Republici Srbiji. Pre registracije društva akcionari koji osnivaju društvo dužni su da uplate, odnosno unesu uloge koji predstavljaju najmanje 25% osnovnog kapitala, pri čemu uplaćeni iznos novčanog dela osnovnog kapitala ne može biti niži od iznosa minimalnog osnovnog kapitala koji iznosi 3.000.000,00 dinara. Nominalna vrednost akcije ne može biti niža od 100,00 dinara.

Upravljanje akcionarskim društvom može biti organizovano kao jednodomno ili dvodomno, što se određuje statutom. Organi društva kod jednodomnog upravljanja su: (i) skuština i (ii) jedan ili više direktora, odnosno odbor direktora. Organi društva kod dvodomnog upravljanja su: (i) skupština, (ii) nadzorni odbor i (iii) jedan ili više izvršnih direktora, odnosno izvršni odbor.

Prilikom registracije osnivanja akcionarskog društva prilaže se sledeća dokumentacija:

• jedinstvena registraciona prijava osnivanja pravnih lica i drugih subjekata i upisa u jedinstveni registar poreskih obveznika,
• osnivački akt društva sa overenim potpisima članova društva,
• statut društva potpisan od strane članova društva,
• potvrda kreditne institucije o uplaćenim akcijama u novcu, odnosno procena ovlašćenog procenjivača vrednosti nenovčanog uloga ili potvrda nadležnog organa o proceni vrednosti nenovčanog uloga u skladu sa zakonom,
• odluka o imenovanju direktora, odnosno članova odbora direktora i predsednika odbora direktora, ako nisu određeni statutom,
• odluka o imenovanju članova nadzornog odbora, ako je upravljanje društvom dvodomno, ako nisu određeni statutom,
• odluka o imenovanju članova izvršnog odbora, ako je upravljanje društvom dvodomno,
• odluka o imenovanju zastupnika društva, ako nisu određeni statutom,
• dokaz o uplati naknade za registraciju osnivanja akcionarskog društva,
• dokaz o uplati naknade za registraciju i objavljivanje osnivačkog akta,
• dokaz o uplati naknade za registraciju i objavljivanje statuta.

Predstavništvo stranog privrednog društva je njegov izdvojen organizacioni deo koji može obavljati prethodne i pripremne radnje u cilju zaključenja pravnog posla tog društva. Predstavništvo nema svojstvo pravnog lica. Predstavništvo može zaključivati samo pravne poslove u vezi svog tekućeg poslovanja. Strano privredno društvo odgovara za obaveze prema trećim licima koje nastanu u poslovanju njegovog predstavništva. Predstavništvo se obrazuje odlukom nadležnog organa stranog privrednog društva.

Prilikom registracije obrazovanja predstavništvo stranog privrednog društva prilaže se sledeća dokumentacija:

• jedinstvena registraciona prijava osnivanja pravnih lica i drugih subjekata i upisa u jedinstveni registar poreskih obveznika,
• odluka nadležnog organa stranog pravnog lica o obrazovanju predstavništva,
• izvod iz registra u kome je strano privredno društvo registrovano, sa prevodom overenim od strane stalnog sudskog tumača,
• dokaz o brojevima računa preko kojih strano privredno društvo posluje,
• izjava ovlašćenog lica stranog privrednog društva kojom to privredno društvo preuzima odgovornost za sve obaveze koje nastanu u vezi sa poslovanjem predstavništva, overena od nadležnog organa overe, sa prevodom overenim od strane stalnog sudskog tumača,
• dokaz o uplati naknade za registraciju predstavništva stranog privrednog društva.

Ogranak privrednog društva je izdvojeni organizacioni deo privrednog društva preko koga društvo obavlja delatnost u skladu sa zakonom. Ogranak nema svojstvo pravnog lica, a u pravnom prometu istupa u ime i za račun privrednog društva. Privredno društvo neograničeno odgovara za obaveze prema trećim licima koje nastanu u poslovanju njegovog ogranka. Ogranak se obrazuje odlukom koju donosi skupština, odnosno ortaci ili komplementari, ako osnivačkim aktom, odnosno statutom nije drugačije određeno.

Prilikom registracije obrazovanja ogranka privrednog društva prilaže se sledeća dokumentacija:

• jedinstvena registraciona prijava osnivanja pravnih lica i drugih subjekata i upisa u jedinstveni registar poreskih obveznika,
• odluka o obrazovanju ogranka,
• odluka o imenovanju zastupnika ogranka, ako je zastupnik ogranka različit od zastupnika domaćeg pravnog lica koje obrazuje ogranak,
• dokaz o uplati naknade.

Ogranak stranog privrednog društva je njegov izdvojeni organizacioni deo preko koga to društvo obavlja delatnost u Republici Srbiji u skladu sa zakonom. Ogranak se osniva odlukom nadležnog organa stranog privrednog društva. Ogranak stranog privrednog društva ima pretežnu delatnost, a može obavljati sve druge delatnosti koje nisu zakonom zabranjene, nezavisno od toga da li su određene odlukom o obrazovanju ogranka. Ogranak stranog privrednog društva nema svojstvo pravnog lica ali u poreskom smislu ima status rezidenta.

Prilikom registracije obrazovanja ogranka stranog privrednog društva prilaže se sledeća dokumentacija:

• jedinstvena registraciona prijava osnivanja pravnih lica i drugih subjekata i upisa u jedinstveni registar poreskih obveznika,
• odluka nadležnog organa stranog pravnog lica o obrazovanju ogranka,
• izvod iz registra u kome je strano privredno društvo registrovano, sa prevodom overenim od strane stalnog sudskog tumača,
• dokaz o brojevima računa preko kojih strano privredno društvo posluje,
• izjava ovlašćenog lica stranog privrednog društva o preuzimanju odgovornosti društva za sve obaveze koje nastanu u vezi sa poslovanjem ogranka overena od nadležnog organa overe, sa prevodom overenim od strane stalnog sudskog tumača,
• dokaz o uplati naknade.

Zadruga je oblik organizovanja fizičkih lica u kojoj oni poslovanjem na zadružnim principima dobrovoljnosti i solidarnosti, demokratičnosti, ekonomskog učešća, jednakog prava upravljanja, samostalnosti, zadružnog obrazovanja i međuzadružne saradnje, ostvaruju svoje ekonomske, socijalne i kulturne interese. Zadruge se osnivaju kao zemljoradničke – opšte i specijalizovane (žitarske, voćarske, vinogradarske, reparske, stočarske, pčelarske, domaće radinosti i sl.), stambene, potrošačke, zanatske, zdravstvene, omladinske i studentske kao i druge vrste zadruga za obavljanje proizvodnje, prometa robe i vršenje usluga, u skladu sa zakonom.

Prilikom registracije zadruge prilaže se sledeća dokumentacija:

• jedinstvena registraciona prijava osnivanja pravnih lica i drugih subjekata i upisa u jedinstveni registar poreskih obveznika,
• ugovor o osnivanju sa overenim potpisima osnivača
• dokaz o identitetu zadrugara (za domaće fizičko lice fotokopija lične karte, a za stranca fotokopija pasoša, odnosno fotokopija lične karte, ako je izdata strancu, odnosno izvod iz matičnog registra ako je osnivač pravno lice koje nije registrovano u Registru koji vodi Agencija za privredne registre)
• zapisnik sa osnivačke skupštine,
• zadružna pravila,
• knjiga zadrugara (samo za zadruge sa članarinom),
• potvrda banke o uplati novčanog uloga, ako se ulog uplaćuje odnosno sporazum zadrugara o proceni vrednosti nenovčanog uloga ili procena vrednosti nenovčanog uloga, ako se ulog unosi u zadrugu (samo za zadruge sa ulozima),
• odluka o imenovanju predsednika i članova upravnog odbora (ako postoji),
• odluka o imenovanju predsednika i članova nadzornog odbora (ako postoji),
• dokaz o uplati naknade za registraciju osnivanja i dokaz o uplati naknade za registraciju i objavu osnivačkog akta i zadružnih pravila i za objavu knjige zadrugara.

Zadružni savezi su samostalne interesne i stručne poslovne organizacije koje se osnivaju radi unapređenja delatnosti zadruga i zaštite njihovih zajedničkih interesa. Zadružni savezi se osnivaju po vrstama zadruga i za određenu teritoriju.

Prilikom registracije zadružnog saveza prilaže sesledeća dokumentacija:

• jedinstvena registraciona prijava osnivanja pravnih lica i drugih subjekata i upisa u jedinstveni registar poreskih obveznika,
• ugovor o osnivanju zadružnog saveza,
• pravila zadružnog saveza,
• odluka o imenovanju predsednika saveza odnosno drugog zastupnika, ako nije određen ugovorom o osnivanju,
• odluka o imenovanju članova i predsednika upravnog i nadzornog odbora,
• dokaz o uplati naknade za registraciju osnivanja i dokaz o uplati naknade za registraciju i objavu osnivačkog akta i pravila zadružnog saveza.

Advokat Damir Petrović

Informacije sadržane u ovom tekstu su pružene samo za svrhu opšte informisanosti, nisu pružene i ne mogu se smatrati za pravno mišljenje ili pravni savet. Shodno navedenom, Advokatska kancelarija Petrović Mojsić & Partners odriče svaku odgovornost i ne prihvata bilo kakvu obavezu za posledice koje može pretrpeti bilo koje lice zbog činjenja ili nečinjenja na osnovu informacija sadržanih u ovom tekstu.